Các bên:
Nguyên Ä‘Æ¡n : NgÆ°á»i Bán
Bị Ä‘Æ¡n : NgÆ°á»i Mua
Các vấn đỠđược Ä‘á» cáºp:
- Luáºt áp dụng
- Äiá»u 13(3) và (5) của Quy tắc trá»ng tà i của Phòng ThÆ°Æ¡ng mại Quốc tế (I.C.C)
- Công Æ°á»›c Hague 1955 vá» luáºt áp dụng cho buôn bán hà ng hoá quốc tế
- Táºp quán trong thÆ°Æ¡ng mại quốc tế
Tóm tắt vụ việc:
Bị Ä‘Æ¡n ký ba hợp đồng vá»›i Nguyên Ä‘Æ¡n mua cùng má»™t loại sản phẩm theo những quy cách phẩm chất đã quy định trong hợp đồng. Theo hợp đồng, Bị Ä‘Æ¡n đã thanh toán 90% giá trị má»—i hợp đồng khi nháºn được đầy đủ bá»™ chứng từ gá»i hà ng.
Hà ng được giao theo hợp đồng thứ nhất và thứ ba đạt đúng vá»›i quy cách phẩm chất quy định, tuy nhiên các bên đã có tranh cãi vá» phẩm chất hà ng giao theo hợp đồng thứ hai trÆ°á»›c khi hà ng được giao lên tà u. Khi tiến hà nh giám định lô hà ng lần thứ hai tại cảng đến, ngÆ°á»i ta phát hiện rằng hà ng không đạt quy cách phẩm chất quy định trong hợp đồng. Cuối cùng sau khi đã gia công lại để hà ng dá»… bán hÆ¡n, Bị Ä‘Æ¡n đã phải bán lại lô hà ng trên cho bên thứ ba vá»›i má»™t khoản lá»— khá lá»›n.
Lấy lý do lô hà ng giao theo hợp đồng thứ hai không đạt quy cách phẩm chất quy định tại hợp đồng, Bị Ä‘Æ¡n từ chối thanh toán 10% trị giá còn lại của các hợp đồng. Nguyên Ä‘Æ¡n đã khởi kiện trÆ°á»›c trá»ng tà i đòi được thanh toán số tiá»n 10% trên. Vá» phần mình, Bị Ä‘Æ¡n kiện lại yêu cầu khoản 10% đó phải được dùng để thay thế và o khoản tiá»n lẽ ra Nguyên Ä‘Æ¡n phải bồi thÆ°á»ng cho Bị Ä‘Æ¡n cho khoản tiá»n lá»— trá»±c tiếp, chi phà tà i chÃnh, thất thu lợi nhuáºn và lãi suất do lô hà ng thứ hai được giao không đúng chất lượng.
Phán quyết của trá»ng tà i:
Trong giao dịch thÆ°Æ¡ng mại, việc hà ng hoá được giao không đúng quy cách phẩm chất quy định trong hợp đồng xảy ra khá thÆ°á»ng xuyên và điá»u đó thÆ°á»ng kéo theo những thiệt hại không nhá» cho ngÆ°á»i mua hà ng. Vá» mặt pháp lý, ngÆ°á»i mua có quyá»n yêu cầu ngÆ°á»i bán bồi thÆ°á»ng cho mình những thiệt hại phát sinh từ việc giao hà ng không đúng nhÆ° quy cách trong hợp đồng. Tuy nhiên, má»™t vấn đỠđặt ra là liệu ngÆ°á»i mua có quyá»n bảo vệ quyá»n lợi chÃnh đáng đó của mình bằng cách tá»± khấu trừ má»™t phần trên giá trị hợp đồng hay không.
Má»™t vấn Ä‘á» khác liên quan đến Ä‘iá»u khoản vá» luáºt áp dụng trong hợp đồng. Các bên khi ký kết hợp đồng thÆ°á»ng rất hay bá» qua Ä‘iá»u khoản tưởng nhÆ° không quan trá»ng nà y. Thế nhÆ°ng khi tranh chấp phát sinh, Ä‘iá»u khoản nà y lại là vấn đỠđược Ä‘em ra xem xét trÆ°á»›c tiên và nó có má»™t ảnh hưởng khá lá»›n tá»›i kết quả của việc giải quyết tranh chấp.
- 1.Vá» luáºt áp dụng:
Hợp đồng được ký giữa các bên không có Ä‘iá»u khoản vá» luáºt áp dụng. Tuy nhiên, theo hợp đồng nà y thì luáºt áp dụng sẽ được xác định theo quyết định của các trá»ng tà i viên phù hợp vá»›i Äiá»u 13(3) của Quy tắc trá»ng tà i của Phòng ThÆ°Æ¡ng mại Quốc tế (ICC). Theo Äiá»u nà y, các trá»ng tà i viên sẽ áp dụng hệ thống luáºt thá»±c chất được xác định theo qui phạm luáºt xung Ä‘á»™t mà há» cho là phù hợp để giải quyết tranh chấp.
Hợp đồng được ký kết giữa các bên thuá»™c các quốc tịch khác nhau dÆ°á»›i dạng F.O.B nên rủi ro được chuyển cho NgÆ°á»i mua trên lãnh thổ của NgÆ°á»i bán. Do đó nÆ°á»›c của NgÆ°á»i bán được coi là nÆ°á»›c có mối liên hệ chặt chẽ nhất vá»›i hợp đồng.
Quốc gia của Nguyên Ä‘Æ¡n và Bị Ä‘Æ¡n Ä‘á»u đã phê chuẩn Công Æ°á»›c Hague ngà y 11 tháng 6 năm 1955 vá» Luáºt áp dụng cho Mua bán hà ng hoá quốc tế, Äiá»u 3 Công Æ°á»›c nà y quy định luáºt áp dụng để giải quyết tranh chấp phát sinh là luáºt của nÆ°á»›c nÆ¡i NgÆ°á»i Bán có trụ sở hiện tại. Mặt khác, xu hÆ°á»›ng chung khi có xung Ä‘á»™t vá» luáºt áp dụng thì luáºt của quốc gia nÆ¡i đặt trụ sở của ngÆ°á»i có nghÄ©a vụ chÃnh phát sinh từ hợp đồng sẽ được chá»n. NgÆ°á»i có quyá»n trong hợp đồng mua bán hà ng hoá nà y là ngÆ°á»i bán hà ng.
Căn cứ và o các cÆ¡ sở trên, Uá»· ban trá»ng tà i xét thấy luáºt của nÆ°á»›c Nguyên Ä‘Æ¡n là luáºt thÃch hợp nhất để Ä‘iá»u chỉnh hợp đồng giữa Nguyên Ä‘Æ¡n và Bị Ä‘Æ¡n.
Ngoà i ra, Äiá»u 13 Công Æ°á»›c Hague cÅ©ng quy định thêm rằng "Trong má»i trÆ°á»ng hợp, Uá»· ban trá»ng tà i phải xem xét tá»›i các quy định trong hợp đồng và những táºp quán thÆ°Æ¡ng mại có liên quan". Váºy căn cứ pháp lý để Uá»· ban trá»ng tà i xét xá» tranh chấp nà y sẽ là luáºt của nÆ°á»›c Nguyên Ä‘Æ¡n và các táºp quán thÆ°Æ¡ng mại có liên quan tá»›i ná»™i dung tranh chấp của Hợp đồng.
- 2.VỠđơn kiện lại của Bị đơn:
Trên cÆ¡ sở luáºt của nÆ°á»›c của ngÆ°á»i bán và các táºp quán thÆ°Æ¡ng mại quốc tế sá» dụng rá»™ng rãi trong mua bán hà ng hoá quốc tế, Uá»· ban trá»ng tà i cho rằng nguồn táºp quán thÆ°Æ¡ng mại tốt nhất chÃnh là các Ä‘iá»u khoản của Công Æ°á»›c của Liên Hợp Quốc vá» buôn bán hà ng hoá quốc tế ngà y 11 tháng 4 năm 1980, sau nà y thÆ°á»ng được gá»i tắt là "Công Æ°á»›c Viên", cho dù cả quốc gia của Nguyên Ä‘Æ¡n và Bị Ä‘Æ¡n Ä‘á»u chÆ°a là thà nh viên của Công Æ°á»›c nà y. Nếu giả thiết rằng các bên đã là thà nh viên của Công Æ°á»›c nà y thì Công Æ°á»›c sẽ được áp dụng để Ä‘iá»u chỉnh hợp đồng vá»›i tÆ° cách là luáºt chứ không phải là táºp quán thÆ°Æ¡ng mại.
Công Æ°á»›c Viên tại thá»i Ä‘iểm đó có hiệu lá»±c đối vá»›i 17 nÆ°á»›c, hoà n toà n có thể phản ánh những táºp quán thÆ°Æ¡ng mại được thừa nháºn rá»™ng rãi, liên quan tá»›i vấn Ä‘á» không phù hợp của hà ng hoá trong buôn bán hà ng hoá quốc tế. Äiá»u 38(1) của Công Æ°á»›c quy định rằng "NgÆ°á»i Mua có nghÄ©a vụ kiểm tra hà ng hoá hoặc cho kiểm tra hà ng hoá má»™t cách nhanh chóng". Sau đó NgÆ°á»i Mua phải thông báo cho NgÆ°á»i Bán vá» việc không phù hợp của hà ng hoá trong má»™t thá»i hạn hợp lý kể từ khi phát hiện ra hÆ° há»ng. Nếu không là m nhÆ° váºy, NgÆ°á»i Mua sẽ mất quyá»n được khiếu nại vá» việc không phù hợp nói trên. Äiá»u 39(1) quy định cụ thể vá» vấn Ä‘á» nà y nhÆ° sau:
"Trong má»i trÆ°á»ng hợp, NgÆ°á»i Mua sẽ mất quyá»n được khiếu nại vá» hà ng giao không phù hợp vá»›i quy cách phẩm chất quy định trong hợp đồng nếu NgÆ°á»i Mua không gá»i thông báo vá» việc nà y cho NgÆ°á»i Bán trong má»™t thá»i hạn là hai năm kể từ ngà y hà ng được giao cho NgÆ°á»i Mua, trừ khi hà ng hoá được bảo hà nh trong thá»i gian dà i hÆ¡n hai năm."
Trong trÆ°á»ng hợp Ä‘ang xét, Nguyên Ä‘Æ¡n (NgÆ°á»i bán) đã cho kiểm tra hà ng hoá trong má»™t thá»i hạn hợp lý (hà ng được kiểm tra tháºm chà trÆ°á»›c khi đến cảng), Bị Ä‘Æ¡n (NgÆ°á»i mua) cÅ©ng đã gá»i thông báo vá» việc hÆ° há»ng trong má»™t thá»i gian hợp lý, nghÄ©a là tám ngà y kể từ khi báo cáo kiểm tra hà ng của chuyên gia giám định được láºp. Uá»· ban trá»ng tà i thấy rằng, Bị Ä‘Æ¡n đã tuân thủ đúng những yêu cầu nêu trên của Công Æ°á»›c Viên. Vá» Ä‘iểm nà y, Uá»· ban trá»ng tà i không căn cứ và o luáºt của nÆ°á»›c Nguyên Ä‘Æ¡n vì luáºt nà y quy định má»™t thá»i gian quá ngắn cho việc thông báo tổn thất của NgÆ°á»i mua đến NgÆ°á»i bán, công bằng mà xét thì qui định của luáºt nà y là má»™t ngoại lệ so vá»›i táºp quán thÆ°Æ¡ng mại được thừa nháºn rá»™ng rãi.
Trong trÆ°á»ng hợp nà y, việc áp dụng táºp quán thÆ°Æ¡ng mại hoặc luáºt quốc gia là do Uá»· ban trá»ng tà i quyết định. Và Uá»· ban đã quyết định áp dụng Công Æ°á»›c Viên vá»›i tÆ° cách là má»™t táºp quán thÆ°Æ¡ng mại.
Vá» phần NgÆ°á»i Bán, trong má»i trÆ°á»ng hợp, NgÆ°á»i Bán cÅ©ng bị coi là bị mất quyá»n khiếu nại vá» các vi phạm đối vá»›i các yêu cầu nêu tại Äiá»u 38 và 39 Công Æ°á»›c Viên vì Ä‘iá»u 40 có quy định rằng "NgÆ°á»i Bán không thể căn cứ và o Äiá»u 38 và 39 nếu việc không phù hợp của hà ng hoá có liên quan tá»›i những thá»±c tế mà NgÆ°á»i Bán đã biết hoặc không thể không biết và đã không nêu ra". Thá»±c tế, từ tất cả những chứng cứ và tà i liệu của vụ kiện nà y, Uá»· ban trá»ng tà i thấy rằng Nguyên Ä‘Æ¡n đã biết và không thể không biết vá» việc hà ng giao theo hợp đồng thứ hai không đúng vá»›i quy cách phẩm chất quy định trong hợp đồng.
Theo qui định tại ÄIá»u 70 Bá»™ luáºt tố tụng dân sá»± má»›i của Pháp, uá»· ban trá»ng tà i chỉ không chấp nháºn xét Ä‘Æ¡n kiện lại của Bị Ä‘Æ¡n cùng lúc vá»›i Ä‘Æ¡n kiện của Nguyên Ä‘Æ¡n khi việc xem xét giải quyết Ä‘Æ¡n kiện lại là m cho tố tụng giải quyết Ä‘Æ¡n kiện chÃnh kéo dà i quá lâu. Trong trÆ°á»ng hợp nà y, uá»· ban trong tà i thấy rằng việc xem xét giải quyết Ä‘Æ¡n kiện và đơn kiện lại cùng lúc là hợp lý.
Uá»· ban trá»ng tà i chấp nháºn đồng thá»i các yêu cầu của Nguyên Ä‘Æ¡n và đơn kiện lại của Bị Ä‘Æ¡n. Do đó hai khoản tiá»n nà y bù cho nhau, Bị Ä‘Æ¡n không phải hoà n trả cho Nguyên Ä‘Æ¡n số tiá»n mà Nguyên Ä‘Æ¡n yêu cầu còn Nguyên Ä‘Æ¡n cÅ©ng không phải bồi thÆ°á»ng cho Bị Ä‘Æ¡n những chi phà mà Bị Ä‘Æ¡n đã phải gánh chịu.